Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy ponownie znalazło się w gronie najważniejszych ośrodków onkologicznych w Polsce, realizujących pionierskie badania kliniczne. Tym razem chodzi
o projekt RAPSTAR – pierwsze na świecie badanie porównujące skuteczność dwóch nowoczesnych metod leczenia wczesnego raka nerki operacyjnego: chirurgii robotycznej oraz stereotaktycznej ablacyjnej radioterapii.
Badanie prowadzone jest przez konsorcjum utworzone przez Gdański Uniwersytet Medyczny i Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, w którym pracują również specjaliści Centrum Onkologii w Bydgoszczy. Na jego realizację pozyskano blisko 24 miliony złotych z Agencji Badań Medycznych. Spośród 69 projektów zgłoszonych w konkursie, RAPSTAR znalazł się w ścisłej czołówce
– jako jeden z 18 najwyżej ocenionych.
W badaniu biorą udział ośrodki z całego kraju, w tym także bydgoskie szpitale: Centrum Onkologii oraz Szpital Uniwersytecki im. A. Jurasza.
Nowe podejście do leczenia raka nerki
Do tej pory stereotaktyczna radioterapia była stosowana głównie u pacjentów niekwalifikujących się do leczenia operacyjnego. Projekt RAPSTAR jako pierwszy obejmuje pacjentów z operacyjnym rakiem nerki
we wczesnym stadium zaawansowania – dzięki czemu możliwe będzie naukowe porównanie dwóch nowoczesnych i małoinwazyjnych metod leczenia.
„To badanie dotyka kilku szczególnych problemów, które są niezwykle aktualne. Przede wszystkim wracamy do oceny roli radioterapii w leczeniu raka nerki. Teraz mamy do dyspozycji nowe możliwości, nowoczesne technologie, inna jest też kwalifikacja pacjenta. Zmiany są ogromne – mamy inne techniki, inne podejście” – podkreśla prof. Tomasz Drewa, prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
Prof. Drewa zwraca także uwagę na innowacyjność chirurgii:
„Chirurgia robotyczna to dziś złoty standard – lepsza od laparoskopii i otwartej operacji. W zasadzie w nowoczesnych klinikach już nie operuje się pacjentów metodą otwartą. Porównanie robotyki z nowoczesną radioterapią może zmienić zalecenia w urologii i onkologii”.
Rola i zadania Centrum Onkologii
W projekcie badawczym kluczową rolę odegra Centrum Onkologii w Bydgoszczy. To tutaj będzie odbywać się:
- rekrutacja pacjentów,
- pełna diagnostyka onkologiczna,
- realizacja terapii – albo radioterapeutycznej SABR, albo chirurgii robotycznej RAPN ( obie są dostępne w naszej placówce)
- wieloletnia obserwacja i kontrola wyników leczenia.
„Nasza rola jest absolutnie kluczowa – prowadzimy rekrutację pacjentów, ich przygotowanie, leczenie oraz badania kontrolne zgodnie z protokołem klinicznym. Dzięki wyposażeniu Centrum i doświadczeniu naszego zespołu jesteśmy w stanie zapewnić najwyższą jakość każdej z tych faz” – mówi prof. Janusz Kowalewski, dyrektor Centrum Onkologii w Bydgoszczy.
Udział w badaniu potwierdza pozycję bydgoskiego ośrodka jako ważnego partnera naukowego w medycynie.
„Centrum Onkologii zostało ponownie dostrzeżone przez świat nauki. Uczestniczymy w badaniu prestiżowym, które może zdefiniować przyszłość leczenia raka nerki. Jestem z tego dumny” – dodaje
prof. Kowalewski.
Kto będzie mógł wziąć udział w badaniu klinicznym?
Do badania zostaną zakwalifikowani pacjenci z wczesnym, operacyjnym rakiem nerki, spełniający określone kryteria. Kluczowe jest, że choroba musi znajdować się w początkowym stadium, a pacjent musi kwalifikować się zarówno do operacji robotycznej, jak i radioterapii. O wyborze metody leczenia zdecyduje randomizacja – losowy przydział do jednej z grup.
„Pacjent musi mieć świadomość, że niezależnie od przypisanej grupy, otrzymuje najnowocześniejsze, światowej klasy leczenie. W badaniu bierze udział zespół specjalistów, który będzie go monitorował dokładniej niż w standardowej terapii” – zaznacza dr hab. Krzysztof Koper, prof. UMK, koordynator Oddziału Klinicznego Onkologii w Centrum Onkologii i członek Rady Konsorcjum projektu.
„Chcemy wykazać nie tylko skuteczność terapii, ale także bezpieczeństwo, wpływ leczenia na zachowanie funkcji nerek oraz jakość życia pacjentów. To wszystko pozwoli w przyszłości jeszcze trafniej dobierać optymalną, spersonalizowaną terapię dla każdego chorego” – dodaje prof. Koper.
Znaczenie badania dla nauki i pacjentów
Zdaniem ekspertów, RAPSTAR ma szansę zmienić standardy terapeutyczne obowiązujące obecnie w leczeniu wczesnego raka nerki. Badanie potrwa 5 lat, a jego wyniki będą analizowane na wielu płaszczyznach
– od skuteczności leczenia, przez funkcjonalność nerek, aż po komfort i długość życia pacjenta.
„RAPSTAR to nie tylko odpowiedź na pytanie, co leczy skuteczniej – to również badanie wpływu terapii na funkcjonowanie pacjenta w codziennym życiu. To wpisuje się w ideę terapii personalizowanej – leczenia szytego na miarę, dopasowanego do konkretnego chorego” – mówi prof. Koper.
Współpraca nauki i kliniki
Projekt RAPSTAR jest przykładem ścisłej współpracy między wiodącymi ośrodkami naukowymi i klinicznymi. W skład Rady Konsorcjum z ramienia CM UMK weszli: prof. Tomasz Drewa – prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego, dr hab. Jan Adamowicz, dr Michał Czarnogórski oraz dr hab. Krzysztof Koper, prof. UMK. Ze strony Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w Radzie Konsorcjum zasiadają:
prof. Rafał Dziadziuszko, dr Krzysztof Konopa i dr Bartłomiej Tomasik, który pełni rolę głównego badacza.
„To badanie pokazuje, jak wielką wartość mają projekty wieloośrodkowe. Z jednej strony pozwalają objąć dużą grupę pacjentów, z drugiej – zapewniają wysoką jakość danych klinicznych i wiarygodność wyników. To otwiera zupełnie nowe horyzonty dla rozwoju medycyny” – podkreśla. prof. Dariusz Grzanka, prorektor ds. Collegium Medicum UMK.
