Żywienie jest kluczowym elementem terapii onkologicznej - to najważniejsze przesłanie XI Sympozjum "Onkologia i Odżywianie” zorganizowanego w Centrum Onkologii w Bydgoszczy. Wydarzenie zgromadziło czołowych ekspertów z zakresu onkologii i dietetyki klinicznej, którym bliskie jest słynne zdanie Hipokratesa: „Niechaj pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”. Jak podkreślają specjaliści, badania naukowe przeprowadzane na świecie potwierdzają, że odpowiednie wsparcie żywieniowe znacząco wpływa na skuteczność leczenia onkologicznego i jakość życia pacjentów.
Znaczenie sympozjum dla leczenia onkologicznego
Jak wyjaśnia prof. Michał Jankowski, koordynator Oddziału Klinicznego Chirurgii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy i organizator konferencji:
"Naszą intencją jest stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń między specjalistami zajmującymi się leczeniem pacjentów onkologicznych. Żywienie jest nieodłącznym elementem kompleksowej terapii – od diagnostyki, przez leczenie, aż po rekonwalescencję."
Z kolei prof. Janusz Kowalewski, dyrektor Centrum Onkologii w Bydgoszczy, zwraca uwagę na nowoczesne podejście do leczenia onkologicznego:
"Sympozjum wpisuje się w koncepcję prehabilitacji, czyli przygotowania pacjenta do wymagającego, obciążającego leczenia onkologicznego. Dobre odżywienie i kondycja chorego mogą decydować o skuteczności terapii i jej kontynuacji. To jest tak, jak w sporcie, żeby podjąć wysiłek sportowy, liczyć się w jakiejś konkurencji, trzeba być do tego odpowiednio przygotowanym. Pacjent podejmujący leczenie onkologiczne ma przed sobą taki długodystansowy bieg, a nawet 'maraton'.”
Terapia żywieniowa w Centrum Onkologii – jak powinna wyglądać opieka żywieniowa?
W Centrum Onkologii w Bydgoszczy opieka żywieniowa jest integralną częścią procesu leczenia. Każdy pacjent jest oceniany pod kątem stanu odżywienia już na etapie kwalifikacji do terapii. Dzięki współpracy onkologów, dietetyków klinicznych i psychologów, pacjenci otrzymują kompleksowe wsparcie, które zwiększa ich szanse na skuteczne leczenie.
" Nasz ośrodek nieustannie podąża kursem nowoczesnego podejścia do leczenia onkologicznego. Mamy możliwość wsparcia psychologicznego przed , w trakcie i po leczeniu onkologicznym, ale rozwijamy też od lat nowoczesną terapię żywieniową, wszystko to, co na nazywa się prehabilitacją. Pacjent może liczyć na kompleksowe podejście, które jest niezbędne do tego, by zakończyć leczenie onkologiczne, nie przerywać go z powodu nieprzygotowania pacjenta do obciążającego leczenia"- podkreśla prof. Janusz Kowalewski.
Prof. Sylwia Małgorzewicz, kierownik Katedry Żywienia Klinicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego zwraca uwagę, że brak odpowiedniej interwencji żywieniowej może prowadzić do powikłań:
"Jeśli pacjent jest niedożywiony, może nie tolerować leczenia chemioterapią czy radioterapią, a nawet zostać zdyskwalifikowany z terapii onkologicznej. Wczesne wdrożenie terapii żywieniowej znacząco zmniejsza ryzyko powikłań i poprawia efekty leczenia." (…) „ Terapia żywieniowa ma znaczenie, my to widzimy w praktyce. Chorzy, którzy nie mieli wdrożonej terapii żywieniowej, to są pacjenci w gorszej sytuacji, mają dłuższy okres hospitalizacji, mają więcej powikłań”.
Skuteczność wdrożenia terapii żywieniowej
Badania naukowe jednoznacznie wskazują, że odpowiednie żywienie pacjentów onkologicznych przekłada się na lepsze wyniki leczenia. Jak podkreśla prof. Stanisław Kłęk, prezes Europejskiego Towarzystwa Leczenia Żywienia Klinicznego i Metabolizmu:
"Żywienie medyczne to nie tylko odżywianie – to interwencja terapeutyczna. Niektóre składniki, jak kwasy omega-3 czy aminokwasy takie jak glutamina i arginina, mają działanie wspomagające leczenie i mogą poprawiać wyniki terapii. One nam dają zyski nie tylko żywieniowe, ale też lecznicze. Możemy pomóc w walce z nowotworem nie tylko przez poprawę stanu odżywienia, ale poprzez wspomaganie leczenia. Pomagamy choremu dobrze przejść terapię onkologicznej”.
Podczas sympozjum specjaliści przestrzegali przed stosowaniem tzw. diet eliminacyjnych w trakcie leczenia onkologicznego. Jak podkreślali, to nie jest dobry moment na stosowanie tego typu diet, lecz czas na dobre odżywianie, w odpowiednich proporcjach, a nie osłabianie organizmu chorego.
Nie wierz "szarlatanom", uwierz lekarzom i nauce
Wokół żywienia pacjentów onkologicznych narosło wiele mitów, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla ich zdrowia. Jak zaznacza prof. Michał Jankowski:
"Nie ma cudownych diet, które leczą raka. Mity o soku z buraka, specjalnych jagodach czy wlewach substancji dożylnych są niebezpieczne i prowadzą do wyłudzania pieniędzy od chorych. Głodówka nie zagłodzi nowotworu – zagłodzi jedynie pacjenta."
Prawidłowe żywienie pacjentów onkologicznych opiera się na kilku zasadach:
- Odpowiednia podaż kalorii i białka – kluczowa dla pacjentów poddawanych leczeniu.
- Regularna aktywność fizyczna – ruch poprawia apetyt i wspomaga organizm w walce z chorobą.
- Unikanie infekcji – osłabiony organizm jest bardziej podatny na zakażenia, które mogą opóźniać leczenie.
Perspektywy na przyszłość
Podczas tegorocznego sympozjum eksperci skupili się na kilku kluczowych zagadnieniach:
- znaczeniu dietetyków klinicznych w terapii onkologicznej,
- wdrożeniu Krajowej Sieci Onkologicznej i jej wpływie na standardy opieki żywieniowej,
- nowych wytycznych żywieniowych opracowanych przez Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu,
- terapii żywieniowej w kontekście nowotworów pęcherza moczowego, dróg żółciowych i przewodu pokarmowego.
XI Sympozjum "Onkologia i Odżywianie" to wydarzenie interdyscyplinarne, które łączy onkologów, dietetyków, studentów medycyny, pielęgniarki, fizjoterapeutów i psychologów. Jak podkreśla prof. Iwona Sadowska-Krawczenko dziekan Wydziału Lekarskiego CM UMK:
"To niezwykle wartościowa inicjatywa, która może przyczynić się do poprawy świadomości lekarzy i pacjentów oraz skuteczności leczenia onkologicznego. Żywienie to fundament terapii – nie możemy go bagatelizować”.
Dzięki takim wydarzeniom, jak sympozjum w Bydgoszczy, coraz więcej specjalistów zwraca uwagę na kluczową rolę terapii żywieniowej w leczeniu nowotworów. Wiedza ta może przełożyć się na lepsze wyniki leczenia i poprawę jakości życia pacjentów onkologicznych.
