Centrum Onkologii w Bydgoszczy partnerem merytorycznym akcji „Bieg dla jaj”
Listopad to miesiąc, w którym świat zwraca szczególną uwagę na zdrowie mężczyzn. Symboliczne wąsy w kampanii Movember przypominają o tym, jak ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie nowotworów prostaty, jąder czy pęcherza moczowego. W tym roku Centrum Onkologii w Bydgoszczy aktywnie włącza się w działania edukacyjne w ramach kampanii, będąc partnerem merytorycznym akcji „Bieg dla jaj”, organizowanej przez Polska Press Group – wydawcę Gazety Pomorskiej, Expressu Bydgoskiego i Nowości.
W ramach wspólnych działań eksperci Centrum Onkologii będą gośćmi specjalnych podcastów edukacyjnych, które w przystępny sposób przybliżają tematykę tzw. „męskich nowotworów”. Jednym z rozmówców był dr Andrzej Wronczewski, urolog z Oddziału Klinicznego Urologii Onkologicznej, który opowiedział o profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka prostaty – nowotworu, który stał się obecnie najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u mężczyzn w Polsce.
Rak prostaty – choroba o wielu obliczach
Jak podkreśla dr Wronczewski, rak prostaty to choroba, która w dużej mierze związana jest z wiekiem i zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie.
„Uważa się, że dotyczy głównie mężczyzn po 50. roku życia, ale coraz częściej diagnozujemy go również u czterdziestolatków” – mówi specjalista z Centrum Onkologii.
W części przypadków nowotwór ten ma podłoże genetyczne – związany jest z mutacjami genów BRCA1 i BRCA2, znanymi także z dziedzicznego raka piersi czy jajnika u kobiet. Geny BRCA1 i BRCA2 odpowiadają za naprawę uszkodzeń DNA. Gdy w tych genach dochodzi do mutacji, komórki tracą zdolność skutecznej naprawy materiału genetycznego, co sprzyja gromadzeniu się błędów i rozwojowi nowotworów – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Szacuje się, że 5–10% przypadków raka prostaty ma podłoże genetyczne, związane z mutacjami BRCA1, BRCA2 lub innych genów naprawy DNA.
Mężczyźni z mutacją BRCA2 mają nawet 5–7 razy wyższe ryzyko zachorowania na raka prostaty w porównaniu z populacją ogólną.
Choroba w tej grupie pacjentów często przebiega szybciej i bardziej agresywnie, dlatego kluczowe jest wcześniejsze rozpoczęcie badań profilaktycznych – często już od 40. roku życia.
Mity o raku prostaty
Dr Wronczewski w rozmowie z red. Piotrem Paszelke obala kilka powszechnych mitów, m.in:
„Operacja prostaty zawsze prowadzi do impotencji.”
„To mit. Dzięki nowoczesnym metodom, takim jak chirurgia robotyczna z użyciem systemu da Vinci, coraz częściej udaje się zachować funkcje erekcyjne. Ta technika daje możliwość zaoszczędzenia ważnych struktur w trakcie operacji, jakimi są pęczki naczyniowo-nerwowe odpowiedzialne za mechanizm trzymania potencji. Warunkiem jest jednak wczesne rozpoznanie i podjęcie leczenia na odpowiednim etapie choroby” – tłumaczy ekspert.
„Badanie urologiczne jest krępujące i bolesne.”
„To kolejne nieporozumienie. Badanie per rectum, choć może wydawać się wstydliwe, jest szybkie, niebolesne i dostarcza lekarzowi cennych informacji diagnostycznych. Warto pamiętać, że odpowiedzialność
za zdrowie to oznaka dojrzałości, nie słabości”– podkreśla dr Wronczewski.”Zwlekanie z wizytą u urologa to błąd, bo po pandemii lekarze odnotowują wzrost liczby pacjentów, którzy zgłaszają się do nich
z bardziej zaawansowanym stadium raka prostaty”.
Kiedy się badać?
Wielu mężczyzn trafia do urologa zbyt późno, ponieważ we wczesnym stadium rak prostaty nie daje objawów.
„Szacuje się, że od pierwszych zmian nowotworowych do wystąpienia objawów może minąć nawet 10–15 lat. Dlatego kluczowa jest profilaktyka” – przypomina dr Wronczewski.
Zalecenia są proste:
- mężczyźni bez obciążeń rodzinnych powinni rozpocząć regularne badania urologiczne po 50. roku życia,
- natomiast ci, w których rodzinie występowały nowotwory prostaty, piersi lub jajnika – już od 40.– 45. roku życia.
Do objawów, które powinny skłonić do wizyty u lekarza, należą: częste oddawanie moczu, konieczność wstawania w nocy, uczucie parcia na pęcherz, osłabienie strumienia moczu czy uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
U mężczyzn ważną rolę odgrywa również badanie PSA, wykrywające raka prostaty.
Regularne oznaczanie poziomu PSA (antygenu swoistego dla prostaty) po 50. roku życia, a u mężczyzn obciążonych rodzinnie – już po 40. roku życia, pozwala wykryć chorobę we wczesnym stadium. Wczesne rozpoznanie choroby daje niemal 90% szans na całkowite wyleczenie.
Styl życia ma znaczenie
Nie wszystkie czynniki ryzyka da się wyeliminować, ale wiele z nich zależy od nas.
„O zdrowie powinniśmy dbać codziennie – przez aktywność fizyczną, unikanie otyłości, ograniczenie spożycia alkoholu, czerwonego mięsa oraz produktów wysoko przetworzonych z dodatkami substancji chemicznych, konserwantów. Warto natomiast włączyć do diety produktów charakterystycznych dla diety śródziemnomorskiej” – mówi dr Wronczewski.
Warzywa, owoce, ryby, oliwa z oliwek i produkty pełnoziarniste to składniki, które pomagają zmniejszyć ryzyko zachorowania. Równie istotna jest witamina D, której niedobory są w Polsce powszechne.
Statystyki, które mobilizują
Rak prostaty jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym męskim. Stanowi obecnie 20–30% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn. Każdego roku w Polsce diagnozuje się go u ponad 20 tysięcy pacjentów, z czego około 5,5 tysiąca umiera.
W Centrum Onkologii w Bydgoszczy rocznie wykonuje się kilkaset operacji radykalnych prostaty, a także stosuje najnowocześniejsze metody leczenia – od chirurgii robotycznej po radioterapię stereotaktyczną. Dzięki wczesnej diagnostyce i nowoczesnym metodom leczenia wskaźnik wyleczeń stale rośnie – dziś w Polsce wynosi on około 80%, a w wielu przypadkach daje szansę na pełny powrót do zdrowia.
Panowie – badajcie się!
Wizyty u urologa nie powinny być tematem tabu.
„To nie powód do wstydu, ale przejaw odpowiedzialności”– podkreśla dr Wronczewski. „Często to właśnie kobiety, żony czy partnerki, są tymi, które motywują mężczyzn do pierwszej wizyty. I chwała im za to”.
Movember to doskonała okazja, by przypomnieć:
- Wczesne wykrycie choroby ratuje życie.
- Profilaktyka jest męska.
- Badaj się – dla siebie i dla swoich bliskich.
Zachęcamy do śledzenia kampanii „Bieg dla jaj” oraz wysłuchania podcastów przygotowanych wspólnie z ekspertami Centrum Onkologii w Bydgoszczy, dostępnych na stronach Gazety Pomorskiej, Expressu Bydgoskiego i Nowości.
PODCAST Z UDZIAŁEM DR. ANDRZEJA WRONCZEWSKIEGO
Autor: Małgorzata Rogatty
